Debuutroman van de Braziliaanse schrijfster Fernanda Torres
Wereldstad Rio de Janeiro is de plaats waar vijf Braziliaanse mannen elkaar ontmoeten, hun hoogte- en dieptepunten beleven en uiteindelijk sterven (1960- heden). De gevierde Braziliaanse actrice en (sinds kort) schrijfster Fernanda Torres portretteert in haar debuutroman Einde met veel humor de Braziliaanse man met zijn gedachten en motieven en de alom aanwezige fascinatie voor vrouwen. Maar de lachwekkende portretten laten ook ruimte voor de tragedies die zich in hun levens afspelen, de gebroken harten van hun vrouwen, de huwelijken die een farce zijn, het leed dat hun gedrag veroorzaakt.
Zo is Álvaro een passieve, lelijke man die niet graag in gezelschap van anderen verkeert. Toen hij jong was trouwde hij met Irene en kregen ze een dochter. Maar zijn passiviteit dooft het huwelijk volledig uit. Irene gaat vreemd. Ze gaan uit elkaar, maar Irene krijgt hierna geen andere relatie en raakt depressief. Álvaro daarentegen heeft oppervlakkige relaties. Aan het einde van zijn leven komt hij tot de conclusie dat mannen en vrouwen niet voor elkaar geschapen zijn. Hij sterft als een vrouwenhater.
Monogamie
Silvio is een elegante, magere man en door en door verdorven. Hij trouwt met Norma. Silvio wordt het familieleven al snel beu. Hij vertrekt, zijn vrouw achterlatend met twee kleine kinderen. Hierna ziet hij ‘het licht’ en leidt een losbandig leven met veel seks. Hij is de eerste van zijn vrienden die scheidt. Hij is volledig in de ban van zijn levensstijl en haat het ‘saaie’, ‘normale’ leven dat zijn vrienden leiden. Het is tijd om met zijn vrienden te breken. Maar voor hij dit doet, organiseert hij een wilde nacht om hen te laten inzien waar het leven om gaat. Zijn plan mislukt echter volledig. De orgieën, drugs en alcohol worden uiteindelijk zijn dood.
Ribeiro is de eeuwige puber, oppervlakkig en kinderlijk. Hij zal nooit trouwen. Zijn leven is het strand en zijn grootste uitdaging het ontmaagden van jonge meisjes. Met volwassen vrouwen lukt het hem niet contact te maken, ze zijn hem te ingewikkeld. Wanneer hij in elkaar wordt geslagen door de vader en broer van een jong meisje beseft hij dat hij te oud is voor zijn passie, hij schaamt zich ervoor, en stopt. Hij is al dood voordat hij sterft.
Ciro is intelligent, belezen, getalenteerd en knap. Niemand kan tegen hem op. Hij raakt hopeloos verliefd op Ruth, met wie hij een passievolle relatie begint. Hij dacht dat de grote liefde de poorten der monogamie voor hem zou openen. Na tien jaar is hij het echter zat, hij beseft dat er niets meer te ‘veroveren’ valt in zijn huwelijk met Ruth. Hij ontspoort en Ruth reageert volkomen verbijsterd, ze verdwijnt in een sanatorium. Haar leven zal nooit meer hetzelfde zijn, zwevend tussen waan en werkelijkheid.
Seksuele revolutie
Neto is een mulat. Verhuld racisme dreef hem tot een leven zonder misstappen. Hij trouwt met Celia en ze stichten een gezin. De eerste jaren zijn ze gelukkig tot Celia, in zijn ogen, begint te verzuren. Hun huwelijk bestaat uit ruzies, gekwetstheid en verzoening. Uiteindelijk wil ook hij zijn vrouw verlaten, maar hij heeft het lef niet. Hij leidt een fatsoenlijk leven tot zijn dood.
Einde gaat over het effect van de seksuele revolutie op de Braziliaanse samenleving. Echtscheiding is toegestaan sinds 1977, en voor die tijd kon je je niet onttrekken aan belangrijke rituelen zoals het huwelijk. Door de seksuele revolutie was alles opeens mogelijk. Voor mannen, want de vrouwen in dit boek werden er niet gelukkiger door. Zij bleven gebroken achter met een romantisch beeld van het huwelijk. Het boek brengt de vraag naar voren of er wel zoiets bestaat als een romantisch huwelijk. Tevens laat het zien hoe de generaties erna, de kinderen van de hoofdrolspelers, naar het huwelijk kijken. Zij groeiden op in een wereld waarin scheiden een optie was. Einde is een tragikomedie die heel treffend toont hoe mannen en vrouwen omgaan met de liefde in een verwarrende, veranderende tijd.
Fernanda Torres, Einde, Uitgeverij Cargo, Amsterdam, 2015, ISBN 9789023492542, 239 pag., €18,90, vertaling: Kitty Powels
Deze bijdrage is onderdeel van de ‘Braziliëspecial’ zomer 2016
