Een Argentijnse vrouw die in de Spaanse burgeroorlog een republikeinse colonne aanvoert. Het klinkt onwaarschijnlijk, maar deze Mika Etchebéhère (oorspronkelijk Mika Feldman) heeft echt bestaan. Haar verhaal is vastgelegd door Elsa Osorio, de Argentijnse schrijfster, bekend van het boek Luz.
Mika Feldman wordt geboren in een Joodse kolonie in de Argentijnse provincie Entre Ríos. Om te studeren vertrekt ze naar Buenos Aires, waar ze al snel in aanraking komt met verschillende communistische theorieën. Hier leert ze ook haar grote liefde Hipólito Etchebéhère kennen, met wie ze tot zijn dood samen zal zijn. De twee zijn politiek zeer actief en betrokken, maar willen zich niet beperken tot één ideologie. Ze reizen veel – naar Patagonië, Parijs, Berlijn – en zijn bovenal op zoek naar “de revolutie”.
Elsa Osorio springt in het boek met grote sprongen door de tijd. Nu eens bevinden we ons in een loopgraaf in Spanje, dan weer in Berlijn waar de Nazi’s opkomen en vervolgens in een bejaardentehuis in Parijs. Ook de manier van vertellen is chaotisch. Eerste en derde persoon wisselen elkaar af en regelmatig spreekt de schrijfster zelfs in de tweede persoon tegen Mika. Dit komt niet altijd goed over, omdat je als lezer vaak niet weet wie er aan het woord is.
Toch leest het boek snel weg en word je makkelijk meegesleept in het enthousiasme van Mika en Hipólito. Ze zijn ervan overtuigd dat er binnenkort, ergens ter wereld, een arbeidersrevolutie zal plaatsvinden die een eind zal maken aan de sociale ongelijkheid. Hun constante gereis heeft dan ook als hoofddoel zich te bevinden op de plek waar op dat moment “geschiedenis wordt geschreven”. Daarbij is het vooral interessant om te zien hoe de verschillende linkse en communistische bewegingen zich tot elkaar verhouden en elkaar soms zelfs regelrecht tegenwerken.
Hoewel Osorio een interessant tijdsbeeld geeft, blijft haar hoofdpersoon oppervlakkig. In het nawoord van de schrijfster staat dat het boek het resultaat is van een 25-jarige zoektocht naar feiten en verhalen over Mika. Die gebeurt bijna op obsessieve manier en laat zien dat Osorio geen kwaad woord over haar heldin wil horen (of schrijven). In het boek is Mika dan ook bijna onmenselijk dapper, mooi, liefdevol, welbespraakt en intelligent. Ze heeft een feilloze mensenkennis en doorziet bedriegers meteen, vaak als enige. Momenten van zwakte of onzekerheid komen vrijwel niet voor, ondanks haar angst voor de dood van Hipólito. Die ontwikkelt zich tegen het eind van het boek en heeft een vervelende, al te dramatische opbouw, aangezien het vanaf de eerste bladzijde duidelijk is dat Hipólito zal sterven.
Het niveau van Luz wordt niet gehaald, maar toch is Mika een prima boek om te lezen in de vakantiedagen. Ondanks dat Osorio iets te idolaat is van haar hoofdpersoon, schetst ze een interessant beeld van Europa tijdens het interbellum. Daardoor kan het boek misschien nog het best worden omschreven als een luchtige, historische roman, gepresenteerd als een onvervalst heldenverhaal.
Elsa Osorio, Mika, Anthos, 2012, ISBN 9789041420329, 310 pag., €19,95, vert. Marga Greuter en Margriet Muris
