h

Artikelen

Democratie in Latijns-Amerika niet langer vanzelfsprekend

Democratie in Latijns-Amerika niet langer vanzelfsprekend

Afgelopen jaar is de wereld weer iets minder democratisch geworden en in Latijns-Amerika is de terugval het grootst. Dat komt met name door de scherpe daling van het democratiegehalte van een aantal Midden-Amerikaanse landen. Van het idee van twintig jaar geleden dat de democratie in Latijns-Amerika vrij stevig was verankerd, is weinig meer over. Zo blijkt uit de Democracy Index 2023.

Lees meer
Veel Argentijnen hebben hoop gevestigd op Milei

Veel Argentijnen hebben hoop gevestigd op Milei

Over de in december aangetreden nieuwe Argentijnse president Javier Milei wordt heel verschillend gedacht. In La Chispa is vooral gewezen op mogelijke negatieve gevolgen van zijn aangekondigde beleid. In onderstaand artikel betoogt de Nederlander Jan Stroeken, docent macro-economie aan de Universidad de Concepción del Uruguay in Santa Fe in Argentinië, dat van Milei’s beleid wel positieve effecten te verwachten zijn.

Lees meer
De clan van Miraflores in Caracas: kat in het nauw of slimme machiavellisten?

De clan van Miraflores in Caracas: kat in het nauw of slimme machiavellisten?

De aanloop naar de presidentsverkiezingen in Venezuela volgend jaar vertoont veel overeenkomsten met een Venezolaanse soapserie. De ontwikkelingen zijn enigszins verrassend en volgen elkaar snel op, maar passen wel binnen een vast stramien. Nieuwste loot is het referendum over de regio Essequibo, die zowel door Venezuela als buurland Guyana wordt beschouwd als hun grondgebied.

Lees meer
Schrijven zoals een vos

Schrijven zoals een vos

In de verhalenbundel Mond vol vogels van Samanta Schweblin (1978) krijgt elk personage te maken met het onverwachte, zo lezen we op de omslag. In twintig verhalen schetst de Argentijnse schrijfster verschillende werelden waarin personages het leven proberen te vatten en te beleven, soms in alledaagse situaties, soms in absurdistische omstandigheden. Schweblin woont in Berlijn. La Chispa interviewde haar per e-mail.

Lees meer
Van de ene crisis naar de andere- De onevenwichtige Argentijnse economie in vogelvlucht

Van de ene crisis naar de andere- De onevenwichtige Argentijnse economie in vogelvlucht

Argentinië is gewend aan periodes van recessies, koersschommelingen, hoge inflatie, wanbetalingen en sterk fluctuerende armoede. Dat komt mede door wisselvallig financieel en macro-economisch beleid. Tijdens de huidige sociaaleconomische problemen rees de ster van econoom Javier Milei als verpersoonlijking van het anti-establishment. Op 19 november strijdt hij in de tweede ronde van de verkiezingen om het presidentschap in een nek-aan-nekrace met Sergio Massa van de regerende peronistische partij.

Lees meer
Hoe nu verder in Haïti?

Hoe nu verder in Haïti?

Een maand geleden keurde de VN Veiligheidsraad een multinationale ondersteuningsmissie voor Haïti goed, geleid door Kenia, in nauwe samenwerking met Haïti. Verschillende, vooral Caribische landen hebben deelname toegezegd. Het doel is tweeledig, allereerst beveiligen van strategische plekken, zoals vliegvelden en ziekenhuizen. Daarnaast creëren van een veilig klimaat zodat op termijn vrije verkiezingen mogelijk zijn. Iedereen vindt dat er iets moet gebeuren. Maar sommige Haïtianen hebben twijfels bij de nu ingeslagen weg.

Lees meer
Gaat extremist Javier Milei winnen?

Gaat extremist Javier Milei winnen?

Drie kandidaten hebben kans de presidentsverkiezingen van 22 oktober te winnen: de linkse peronist Sergio Massa, de rechtse Patricia Bullrich en de rechtsextremist Javier Milei. De laatste domineert het nieuws met plannen als invoering van de dollar en vrije verkoop van wapens en menselijke organen. Door zijn opvallende optreden en doordat Argentijnen weinig meer verwachten van de traditionele partijen, zou Milei president kunnen worden.

Lees meer
Tussen gerechtigheid en straffeloosheid

Tussen gerechtigheid en straffeloosheid

Al veertig jaar worstelt Argentinië met het dictatoriale verleden. Vooral door de grote vasthoudendheid van mensenrechtenorganisaties zijn unieke resultaten geboekt bij de berechting van de mensenrechtenschenders. Ontkenners van de staatsterreur rukken echter op. Een van hen is Javier Milei, die kans heeft de presidentsverkiezingen van 22 oktober te winnen.

Lees meer
Een riskant avontuur

Een riskant avontuur

Javier Milei, een kansrijke extreemrechtse kandidaat bij de Argentijnse presidentsverkiezingen van 22 oktober, wil de peso vervangen door de Amerikaanse dollar. Dat is een risicovolle stap, met aanvankelijk zeker negatieve economische gevolgen en onzekerheid over wat er daarna gaat gebeuren. De kloof tussen werkenden in de formele en informele sector zal erdoor worden vergroot.

Lees meer
Mafalda: de schattige tegenspreekster

Mafalda: de schattige tegenspreekster

“Als je geen domme dingen doet als je jong bent, heb je niets om over te lachen als je oud bent.” Aldus Mafalda, het bekendste stripfiguur en cultureel erfgoed van Argentinië. Ze ziet eruit als het lieve buurmeisje dat nooit ouder wordt. Maar wacht tot ze haar mond opentrekt, achter haar onschuldige uiterlijk gaat een pittige dame schuil. De zesjarige rebel heeft een groot sociaal bewustzijn en een tegendraads geweten. Met haar volle bos donker haar en een strik is tegelijkertijd toegankelijk en eigenwijs.

Lees meer
Verkiezingen in Argentinië

Verkiezingen in Argentinië

Een derde van de Argentijnse stemgerechtigden is jonger dan 29. Deze groep haalt zijn informatie uit sociale media die worden gedomineerd door extreemrechtse groepen.

Lees meer
Een Latijns-Amerikaans land

Een Latijns-Amerikaans land

Volgens veel Argentijnen was alles vroeger beter. Scherpe politieke polarisatie, hoge inflatie en wijdverbreide corruptie zijn inderdaad niet fraai, maar daar staat veel tegenover. Veel Argentijnen zijn sterk gehecht aan democratie en zelden zijn misdaden van een dictatuur zo goed in eigen land berecht als hier. De macht van militairen en de katholieke kerk is ingedamd en vooral door een sterke vrouwenbeweging zijn homohuwelijk en abortus gelegaliseerd. Opmerkelijke punten als inleiding bij de Special.

Lees meer
Vertaling als wapen bij de Spaanse verovering van Patagonië

Vertaling als wapen bij de Spaanse verovering van Patagonië

Op 12 april 1593 kwam de jezuïet Luis de Valdivia samen met enkele ordegenoten aan in Santiago de Chile. Hij was afkomstig uit het Spaanse Granada en was uitgezonden vanuit Lima om het geloof te prediken onder de inheemse bevolking in het zuiden van het Spaanse onderkoninkrijk Peru, dat zich uitstrekte van Nicaragua tot de zuidpunt van Zuid-Amerika. De groep jezuïeten verbleef een maand in het dominicanenklooster Santo Domingo. Daarna werd er een huis voor hen gekocht voor 3600 goudstukken, opgehaald onder de gegoede burgerij van Santiago.

Lees meer
Een brede en vasthoudende beweging

Een brede en vasthoudende beweging

De solidariteitsbeweging tegen de dictatuur in Chili was bijzonder groot. Dat kwam vooral doordat Chili onder de socialistische president Allende een land van hoop was geweest. Ook was veel in Chili voor West-Europeanen herkenbaar. Chileense vluchtelingen versterkten de beweging. Een korte schets van de geschiedenis van de solidariteit.

Lees meer
Tolken in het onderkoninkrijk Peru

Columbus rekruteerde in 1492 zijn eerste tolken door bewoners van de door hem ‘ontdekte’ Caribische eilanden gevangen te nemen en te deporteren. Zij die naar Spanje werden meegenomen overleefden de reis vaak niet. In 1526 werd deze brute wervingscampagne zelfs officieel bekrachtigd in de Koninklijke Verordeningen inzake goed bestuur en goede behandeling van de Indianen (1526): de Spanjaarden mochten op elke ontdekkingsreis één of twee mensen gevangen nemen om er tolken van te maken. De Engelsen, Fransen, Nederlanders en Portugezen deden trouwens hetzelfde in Noord-Amerika en Afrika.

Terug naar de jaren tachtig?

In Chili wordt voor de tweede keer in korte tijd een nieuwe grondwet ontworpen. In de Constitutionele Raad proberen de rechtse partijen via een grote meerderheid het neoliberale karakter van de huidige grondwet te handhaven. Als ze daarin slagen, zal het in december 2023 opnieuw mislukken het land een democratischer, socialer en ecologischer grondslag te geven. Dan staat de linkse president Gabriel Boric met lege handen.

María Corina, de verlosser van Venezuela?

In Venezuela is de toekomst altijd bijzonder onzeker, maar in 2024 zullen er waarschijnlijk wel presidentsverkiezingen worden gehouden. De ambtstermijn van president Nicolás Maduro loopt namelijk tot 2025. De oppositie is van plan de verkiezingsstrijd in te gaan met één kandidaat om een verdeel- en heersstrategie van de regering voor te zijn. Om te bepalen wie haar presidentskandidaat wordt, wil de oppositie dit najaar voorverkiezingen houden. Aan kop in de peilingen gaat María Corina Machado, door veel mensen liefkozend María Corina of MCM genoemd.

Verhalen vertellen vanaf een geleende plek

Een vrouw vaart met haar zoontje een rivier af, van Quibdó naar Bellavista. Zij is wit, hij is zwart. Ze heeft hem niet gebaard, maar is wel zijn moeder. Ze zijn onderweg naar de biologische moeder. Wat maakt een vrouw tot een moeder? En waar is iemand geworteld? Deze vragen onderzoekt Lorena Salazar Masso (1991) in haar debuutroman De rivier is een wond vol vissen. La Chispa interviewde haar via internet.

Barrios cerrados in Argentinië

Mijn naam is Fleur Hessing, geboren en getogen in Amsterdam, maar met Argentinië als tweede thuis. Ik heb de studie Latijns-Amerikaanse Studies (CEDLA, UvA) gedaan, nadat ik op mijn zestiende voor het eerst in San Juan, Argentinië was. Ik vond de mensen en de cultuur interessant en genoot van de gesprekken over politiek en economie. Graag wilde ik er meer over weten.

Verkiezingen in Guatemala en de rol van de Europese waarnemingsmissie – een analyse

Zondag 25 juni gaat Guatemala naar de stembus. Het Midden-Amerikaanse land bevindt zich in een weinig rooskleurige situatie. Onder de huidige president Alejandro Giammattei zijn corruptie, straffeloosheid en criminalisering nog verder toegenomen. Vooralsnog is er weinig hoop op verandering en internationale aandacht is dan ook hard nodig. Zoals in de vorm van de grote waarnemingsmissie van de Europese Unie, die de verkiezingen zal observeren.

Een reis van winst en verlies

Wat betekent het om huis en haard te verlaten, op zoek naar een betere maar onzekere toekomst? Te verhuizen naar een land met een andere taal en cultuur? Over deze vragen schreef Patricia Engel de roman Een oneindig land (Infinite Country), over een familie die uiteengerukt wordt door (geïllegaliseerde) migratie, het lot van vele latino’s in de Verenigde Staten. La Chispa interviewde haar per e-mail.

Omstreden oud-generaal eregast op Haïtiaans boekenfestival

Alweer voor de 29ste keer wordt begin juni in de Haïtiaanse hoofdstad Port-au-Prince het jaarlijkse boekenfestival Livres en folie gehouden. Altijd een groot feest waar uitgevers en schrijvers hun boeken presenteren. Maar dit jaar klinkt er protest en weigeren sommige auteurs hun medewerking. Zij zijn het niet eens met het besluit van de organisatoren om Prosper Avril tot eregast van het festival te benoemen. Wie is deze Avril?

Nicaragua- Een serie impressies uit een belaagd land. Deel 7: Het land verlaten

Dit is het zevende en laatste deel van een serie verhalen van Hans Zwinkels * over het alledaagse leven in Nicaragua. Alle namen zijn gefingeerd, want journalisten zijn niet welkom onder het bewind van Daniel Ortega en zijn vrouw. De ‘gewone’ Nicaraguaan houdt kritiek en onvrede voor zich uit angst voor repressie.

Nicaragua- Een serie impressies uit een belaagd land. Deel 4: Politiek afhaken

Dit is het vierde deel van een serie verhalen van Hans Zwinkels * over het alledaagse leven in Nicaragua. Alle namen zijn gefingeerd, want journalisten zijn niet welkom onder het bewind van Daniel Ortega en zijn vrouw. De ‘gewone’ Nicaraguaan houdt kritiek en onvrede voor zich uit angst voor repressie.

Nicaragua- Een serie impressies uit een belaagd land. Deel 3: Zinkend schip

Dit is het derde deel van een serie verhalen van Hans Zwinkels * over het alledaagse leven in Nicaragua. Alle namen zijn gefingeerd, want journalisten zijn niet welkom onder het bewind van Daniel Ortega en zijn vrouw. De ‘gewone’ Nicaraguaan houdt kritiek en onvrede voor zich uit angst voor repressie.

Nicaragua – Een serie impressies uit een belaagd land. Deel 2: Praatgraag

Dit is het tweede deel van een serie verhalen van Hans Zwinkels* over het alledaagse leven in Nicaragua. Alle namen zijn gefingeerd, want journalisten zijn niet welkom onder het bewind van Daniel Ortega en zijn vrouw. De ‘gewone’ Nicaraguaan houdt kritiek en onvrede voor zich uit angst voor repressie. 

Nicaragua – Een serie impressies uit een belaagd land

Hoe ziet het alledaagse leven er in het huidige Nicaragua uit? In een serie verhalen doet Hans Zwinkels* verslag van zijn bezoek aan het land eind vorig jaar. Alle namen zijn gefingeerd, want journalisten zijn niet welkom onder het bewind van Daniel Ortega en zijn vrouw. De ‘gewone’ Nicaraguaan houdt kritiek en onvrede voor zich uit angst voor repressie. 

Hugo Chávez wint in de peilingen tien jaar na zijn dood

De ‘comandante’ die op 5 maart 2013 overleed is nog steeds de meest gewaardeerde leider in Venezuela. Geen enkele politicus, noch van de regering noch van de oppositie, komt qua populariteit bij hem in de buurt. Het ‘chavismo’ leeft nog steeds, ondanks de ernstige crisis in het land.

De mislukte coup in Brasília

Brazilië was urenlang in rep en roer. De meest extreme tak van de aanhang van ex-president Jair Bolsonaro zette het land op zijn kop op een rustige zondagmiddag, 8 januari. De eerste zondag na de inwijding van de nieuwe president Lula da Silva werd een historisch dieptepunt in de geschiedenis van het land. Circa vijfduizend bolsonaristas trokken ongehinderd door politie naar het Plein van de Drie Machten in hoofdstad Brasília en bestormden het parlementsgebouw, het hooggerechtshof en het presidentieel paleis.

Het brandende huis: de maximale grens van verdriet

Hoe gaan ouders om met het verlies van hun kind? Welk effect heeft een zelfgekozen levenseinde van een zoon op de relatie van die achterblijvende ouders? Wat doet het enorme verdriet met het gezin? Deze vragen onderzoekt de Colombiaanse schrijver Tomás González (1950) in zijn ingetogen roman Het broze licht. Hoofdpersoon is de kunstschilder David, die in 1983 met zijn vrouw Sara en hun drie zoons vanuit Colombia naar de Verenigde Staten emigreert.

Lula schiet uit de startblokken tijdens historische inwijding

Luiz Inácio Lula da Silva nam geen blad voor de mond tijdens zijn urenlange inwijding tot president van Brazilië op zondag 1 januari 2023. Het werd een historische gebeurtenis vol betekenisvolle symboliek. Een afvalverzamelaarster hing Lula de presidentiële sjerp om.

Zonnig eiland met twee gezichten

Het Caribische eiland Jamaica is in hoge mate gevormd door de Britse kolonisatie en de slavernij. Het heeft zowel een vriendelijk als een grimmig gezicht. Wereldwijd zijn Jamaicanen bekend geworden met hun muziek en indrukwekkende sportprestaties. Een inleiding bij de Special over Jamaica.

Lula roept op tot vrede, Bolsonaro blijft stil

In een lange overwinningsspeech heeft Luiz Inácio Lula da Silva de 215 miljoen Brazilianen opgeroepen tot harmonie en om weer “één Brazilië” te gaan vormen. Hij wil een einde maken aan de steeds diepere kloof die er de afgelopen jaren tussen bevolkingsgroepen in het land is ontstaan tijdens het bewind van president Jair Bolsonaro.

Slapen met een tijger

‘Dit is ons leven’ zeiden gedetineerden van een Mexicaanse jeugdgevangenis tegen Guillermo Arriaga (1958). “Ze hadden mijn roman Het vuur redden gelezen en zeiden ‘jij bent in de gevangenis geweest’”, vertelt de Mexicaanse schrijver tijdens een bezoek aan Nederland.

Bolsonarisme is er om te blijven – analyse van de Braziliaanse verkiezingen

Gewonnen, maar het voelt eigenlijk als verloren. Dat was de stemming bij Lula en zijn aanhang op maandag 3 oktober, een dag na de verkiezingen in Brazilië. Ruim 48 procent van de stemmen heeft hij gekregen, niet genoeg voor het presidentschap. En de 43 procent voor Bolsonaro is veel meer dan de peilingen aangaven. Lula moet met goede strategie komen voor tweede ronde.

Gaan Chilenen een prachtige grondwet afwijzen?

Op 4 september stemmen de Chilenen over een voorstel voor een nieuwe grondwet, die de huidige van generaal Pinochet kan vervangen. Het voorstel is bijzonder door de grote aandacht voor sociale rechten en vrijheden van burgers, klimaat, man-vrouwverhoudingen en inheemse volken. Ook is de tekst opmerkelijk democratisch tot stand gekomen. De volkstemming wordt de belangrijkste Chileense verkiezing sinds het referendum over het aanblijven van Pinochet als president in 1988. De kans is vrij groot dat de Chilenen deze prachtige nieuwe grondwet afwijzen.

Ervaren hoe je op een andere manier filosofeert

Socrates, Kant, Nietzsche, wereldwijd kent men deze denkers. In de filosofie ligt veel focus op westerse denkers, vindt intercultureel filosoof Renate Schepen. In juli gaf ze de vijfdaagse cursus Afrikaanse en Latijns-Amerikaanse filosofie aan de Internationale School voor Wijsbegeerte (ISVW). La Chispa liep een cursusdag mee op het landgoed van ISVW in Leusden en ontmoette Schepen daarna in Amsterdam voor een interview.

Geschiedenisles van kopstuk in corruptieschandaal: ‘Brazilië verkeert in de middeleeuwen’

Op 2 oktober zijn de Braziliaanse presidentsverkiezingen. Het is een tweestrijd tussen de rechtse president Jair Bolsonaro en de voormalige president Luiz Inácio Lula da Silva van de Arbeiderspartij. Lula leidt in de peilingen, maar als er een tweede ronde komt is de uitkomst onvoorspelbaar. In de aanloop naar de verkiezingen brengt Hans Veltmeijer een bezoek aan Henrique Pizzolato, kopstuk in een groot corruptieschandaal en vechtend om zijn onschuld te bewijzen. Dit interview is het derde deel in een serie over Brazilië in de aanloop naar de verkiezingen van deze auteur.

Veiligheidsraad verlengt mandaat VN-bureau in Haïti opnieuw

“Geweld in Haïti. Tientallen gedood bij gevechten om controle”, zo luidde de kop op de nieuwssite van BBC News half juli. Is dit nog wel nieuws? Of neem deze kop, drie dagen later: “Bendegeweld in Haïti: VN doet handel in kleine wapens in de ban”. Zal dit besluit van de Veiligheidsraad helpen om de toevloed van zware wapens aan banden te leggen? De Haïtianen lijden onder het geweld, de onveiligheid, de economische crisis, het gebrek aan bijna alles. Mensenrechtenorganisaties slaan alarm, de Verenigde Naties vergaderen, de pers doet verslag, en de Haïtiaanse regering zwijgt.

Restauratie van in Amsterdam ontdekte Chileense muurschildering

In Amsterdam-West werd in oktober 2018 grote muurschildering ontdekt die door een Chileense politieke vluchtelingen in 1981 gemaakt is. De muurschildering wordt nu gerestaureerd door de toenmalige leider van de schildersbrigade Jorge Kata Nuñez, samen met een andere Chileense kunstenaar, Juan Heinsohn. Dit stukje politieke en culturele geschiedenis blijft zo voor Amsterdam behouden.

Democratie in precolumbiaanse steden in Mexico – Nieuwe inzichten van antropoloog Graeber en archeoloog Wengrow

In precolumbiaans Mexico hadden sommige steden, zoals Teotihuacán en Tlaxcala, een enigszins democratisch bestuur. Dat blijkt uit archeologisch onderzoek en in het tweede geval ook uit Spaanse kronieken. Dat betogen David Graeber en David Wengrow in hun spraakmakende boek ‘Het begin van alles’, waarin ze de geschiedenis herschrijven met meer aandacht voor variëteit in ontwikkeling en menselijke keuzemogelijkheden.

De grote vraag die niemand zich stelt

Achter in de roman Broodkruim (Migas de pan) van Azriel Bibliowicz (1949) staat een gedetailleerde plattegrond van het huis waar het verhaal zich grotendeels afspeelt. “Het grappige is dat door de tekeningen lezers het huis zijn gaan zoeken”, vertelt de Colombiaanse auteur in een online interview vanuit zijn woonplaats Bogotá. “Waar is dat huis nou precies, vragen ze dan”, zegt Bibliowicz. Een groter compliment als schrijver kun je natuurlijk niet krijgen. “Maar het is natuurlijk onvindbaar. Het is fictie.”

Een wereldberoemde vader en de heilige krokodil

La Chispa interviewt Rodrigo García (1959), oudste zoon van Gabriel García Márquez, in een online interview over zijn boek Er is nog tijd. Herinneringen van een zoon aan Gabriel García Márquez. Hierin vertelt hij openhartig over het afscheid van zijn ouders Gabriel García Márquez (1927-2014) en Mercedes Barcha (1932-2020).

agsdix-null

Politiek & Maatschappij

agsdix-null

Kunst & Cultuur

agsdix-null

Vrije tijd & Toerisme

agsdix-null

Economie & Ondernemen

agsdix-null

Milieu en Natuur

agsdix-null

Onderzoek & Wetenschap

Blijf op de hoogte

Adverteren op onze website?

Dat kan! Tegen een scherp tarief plaatsen wij uw advertentie.

Ontvang onze nieuwsbrief

Schrijf u in en ontvang onze digitale nieuwsbrief met een overzicht van onze nieuwe artikelen.

Volg ons op social media

Wees als eerste op de hoogte van nieuwe artikelen en deel artikelen met uw netwerk.