Salvadoranen vormen grote groep asielaanvragers in België.
Opmerkelijk migratienieuws uit België. Niet Afghanen of Syriërs, maar Salvadoranen vormen daar inmiddels de grootste groep onder de mensen die er recent voor het eerst asiel aanvroegen. Vaak vluchten ze voor afpersing en bedreiging door gewapende jeugdbendes. Nu de Verenigde Staten zijn afgegrendeld, zoeken zij alternatieven. Maar waarom trekken mensen vanuit dat piepkleine El Salvador nu juist naar België? Journalist Edwin Koopman zocht het uit voor het radioprogramma Spraakmakers van de VPRO: “Waarom Salvadoranen naar België vluchten”. Het werd uitgezonden door NPO 1 op 18 maart 2020.
Hieronder volgt de licht bewerkte tekst van dat programma. Ook te beluisteren: https://www.nporadio1.nl/buitenland/22412-bureau-buitenland-waarom-salvadoranen-naar-belgie-vluchten
Afgeperst
Edwin Koopman (EK): Monfredo Romero (MR) is dertig jaar en was boer in El Salvador. Ik zit hier met hem op een zoldertje in een buitenwijk van Brussel, hij is nog maar een paar weken in België. Hij zegt dat hij werd afgeperst.
EK: Vroegen ze veel geld?
MR: “Vijfduizend dollar.”
EK: Wat verdien je als boer dan?
MR: “73 dollar per week.”
UK: Hoe kom je dan ooit aan vijfduizend dollar?
MR: “Soms lukt het om dat bij elkaar te krijgen, maar dat lukt je maar één keer, geen tweede keer. Dat is de reden dat ik moest vertrekken, anders werd het veel te gevaarlijk. Daarom moest ik emigreren.”
Geweld
EK: Monfredo Romero is een van de honderden Salvadoranen die de afgelopen maanden naar België zijn gekomen. In februari waren ze zelfs de grootste groep nieuwkomers. Om daar een beetje een beeld van te krijgen, loop ik hier binnen bij Caritas België, een katholieke hulporganisatie die heel actief is in Latijns Amerika. Ik word ontvangen door Susana Parraga (SP). Ook haar is de toename van de Salvadoranen opgevallen.
EK: Hoe is dat te verklaren, denkt u?
SP: “Dat komt dus omdat het geweld in El Salvador zo is toegenomen.”
EK: Nou heb ik een asielzoeker gesproken die inderdaad is gevlucht vanwege de afpersing, wat is er eigenlijk gaande in El Salvador?
SP: “Grote delen van het land worden gecontroleerd door gewapende bendes die niet alleen het terrein onder controle hebben, maar bovendien zijn geïnfiltreerd in de instituties. Burgers worden afgeperst of ze dwingen de vaders om hun kinderen af te staan, die ze vervolgens lid maken van die bendes. Dus iedereen die het maar even kan betalen, die vertrekt.”
EK: Maar waarom komen ze naar België? In Nederland zijn het maar tientallen per jaar, maar hier zijn het honderden per maand.
SP: “Die vraag is moeilijk te beantwoorden, wat ik zie is dat ze vaak al familie hebben wonen hier, of dat ze van België gehoord hebben via vrienden die er al wonen. Maar er is nog iets. België heeft een bijzondere record op het gebied van internationale bescherming van mensen die dat in hun eigen land niet hebben.”
Trouwfoto
EK: Van die bijzondere positie van België zou ik wel meer willen weten. Ik bel aan bij Felipe Sanchez (FS). Hij is een Salvadoraan die hier een paar maanden geleden asiel heeft gekregen. Een piepklein kamertje, aan de muur hangt zijn trouwfoto, die foto was naast de kleren die hij aan had het enige dat hij kon meenemen uit zijn land. Van zijn zestien broers en zussen zijn er nog maar vier in El Salvador. De rest is in België en de Verenigde Staten. Felipe laat zijn verblijfsvergunning zien.
EK: Was het een moeilijke procedure?
FS: “Het duurde meer dan een jaar, maar ik had alle documenten meegenomen, de aangifte en allerlei verklaringen aan het Openbaar Ministerie daar over die bedreigingen. Ja, omdat ik alles bij me had, is het eigenlijk best snel gegaan.”
EK: En waarom ben je naar België gekomen en niet naar Spanje of de VS?
FS: “Ja, ik heb inderdaad ook familie in de VS, maar als je daarheen wilt kost dat tienduizend dollar per persoon en dat geld hadden we niet. En nou ja, ik heb hier ook familie, dus toen hebben we onze auto verkocht en met dat geld zijn we hierheen gekomen.”
Bescherming
EK: De VS is te moeilijk en te duur geworden en Felipe had dus familie in Brussel. Maar er blijkt nog een belangrijke reden te zijn waarom Salvadoranen kiezen voor België. Ik maak een afspraak bij het CGVS (Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen), zeg maar de Belgische IND. Hoofd daarvan is Dirk van den Bulck (DvdB).
EK: Meneer van den Bulck, El Salvador is een heel klein land, toch behoren Salvadoranen hier tot de grootste groep vluchtelingen, waarom kiezen ze België uit?
DvdB: “Ik denk dat het te maken heeft met, ten eerste, de aanwezigheid van personen afkomstig uit dat land die al vroeger in België gevestigd zijn. Nu ten tweede blijkbaar ook met het idee dat er mogelijkheden zijn om bescherming te krijgen in België voor personen afkomstig uit El Salvador. Dat is zo, we kennen niet aan iedereen systematisch bescherming toe, maar toch aan een aantal – en dat is altijd – kennen we de status van vluchteling of subsidiaire bescherming toe.”
EK: Dus een van de redenen zegt u, is dat uw land dat bendegeweld erkent als reden om asiel te krijgen.
DvdB: “Onder bepaalde voorwaarden wel meen ik dat het verantwoord is, dat het nodig is als het gaat om een zeer ernstige reële bedreiging waartegen er geen bescherming mogelijk is en zeker als er een dreiging is van benden naar het leven van personen, ja, om op zijn minst subsidiaire bescherming toe te kennen.”
Erkenningsgraad vrij hoog
EK: Wat is het verschil tussen die bescherming en de erkenning als vluchteling? DvdB: “Naar status en rechten die men verkrijgt is er weinig verschil tussen beide statussen, denk ik ook zoals in Nederland, naar de verblijfsstatus kan er een klein verschil zijn van de duur, maar daartegenover naar rechten, sociale rechten, mogelijkheden tot werken is er eigenlijk geen verschil.”
EK: De erkenningsgraad is hoog, toch?
DvdB: “Het is op dit ogenblik rond het gemiddelde van de algemene erkenningsgraad, maar die is op het ogenblik toch vrij hoog in België, gelet op de herkomst van vele andere asielzoekers uit Syrië, Afghanistan enzovoort. Het is op het ogenlik meer dan vijftig procent.”
EK: Monfredo Romero die net in België is aangekomen, begint zijn asielprocedure en hij is optimistisch: “Ik hoop dat ik hier een kans krijg.”
Transcript van het radioprogramma, licht bewerkt door Marjolein Keijsper.
Deze bijdrage is onderdeel van de Special El Salvador voorjaar 2020
