Puerto Viejo, een rustig plaatsje aan Costa Rica’s Caribische kust, staat bekend om haar natuur, strand en reggae. Tegenwoordig wordt er een heuse chocolade-economie gecreëerd, die de lokale traditionele cacaoproductie verbindt met de toeristische markt. Er valt een hoop lekkers te proeven in Puerto Viejo.
De chocoladetour begint in een gezellig tropisch cafeetje zoals er veel zijn in Puerto Viejo, met relaxte hangbanken en lekkere smoothies en koffie. Na een korte maar verhitte klim door de cacaoplantage waarin we ons verwonderen over de brulapen, luiaards en groene en rode gifkikkers, mixen we zelf verse pure chocolade met kaneel, tijm, knoflook, komijn, peper, vanille, koffie en wat we maar willen, en dat met een prachtig uitzicht op de Caribische zee.
Het kan allemaal in Puerto Viejo, een relaxed dorpje aan Costa Rica’s Caribische kust. Ingeklemd tussen de helderblauwe zee en de overweldigende regenwouden van het binnenland zijn Puerto Viejo en de Talamanca regio een ideale vakantiebestemming, waar je wel een beetje geluk met het weer nodig hebt. Want je kunt soms in een dagenlange stortbui terechtkomen. Het gebied staat bekend om zijn exorbitante natuur – niet alleen in nationale parken maar meteen naast de weg -, mooie palmstranden en zee waar je kunt snorkelen, een laidback levensstijl, en dorpen waar lokale rasta’s en toeristen rondfietsen onder het genot van reggae muziek. De diverse lokale cultuur is ook zeer de moeite waard om te leren kennen, bijvoorbeeld bij inheemse groepen in het binnenland van Talamanca en de typische Afro-Caribbean keuken, muziek en cultuur aan de kust. Het toerismeaanbod wordt steeds diverser en vernieuwender, en een van de meest in het oog springende innovaties zijn de lokale handgemaakte chocolade en de chocoladetours.
Innovatief
Het bedrijf Caribeans biedt een chocoladetour en -proeverij aan op de eigen cacaoplantage en ‘fabriek’. Gids en mede-eigenaar Jeff (uit Florida) legt uit hoe de filosofie van lokaal geleide ontwikkeling in de praktijk wordt gebracht. Cacao wordt al eeuwenlang verbouwd in de Caribische regio van Midden-Amerika, op kleine schaal door familiebedrijven, maar tot voor kort werd de rauwe cacao meteen geëxporteerd naar de Verenigde Staten en Europa. Bovendien kwam de sector in een grote crisis terecht door de monilia schimmelziekte die in de jaren zeventig de kop opstak en 80 procent van Costa Rica’s cacaobomen platlegde. Nu de productie langzaam weer op gang komt, hoewel de schimmel nog niet weg is, proberen innovatieve bedrijven in de regio een lokale chocolade-economie op gang te brengen. Juist de grote hoeveelheden toeristen vormen een nieuwe markt voor lokale chocolade. Lokale cacaoproducenten die de schimmelziekte hebben ‘overleefd’, kunnen zo nieuwe markten aanboren. Het geld blijft circuleren in de lokale economie, hoewel Noord-Amerikaanse en Europese ‘expats’ daar ook een groot deel van uitmaken.
Jeff kocht een verlaten cacaoplantage in Puerto Viejo en had aanvankelijk geen idee wat hij er mee moest, behalve gebruik maken van het geweldige uitzicht. Langzaam leerde hij de waarde en mogelijkheden van zo’n plantage kennen, en begon hij het gebied te rehabiliteren, samen met chocolatier Paul Johnson. Nu koopt Caribeans cacao van lokale familiebedrijven en heeft daarnaast haar eigen plantage met een aantal lokale inheemse experts, die hen alles over de landbouwtechnieken leren. Het actief betrekken van lokale cacaoboeren als experts in het hele proces -tegen betere betaling dan hier gebruikelijk is – is een van de belangrijkste kenmerken van deze aanpak. Terwijl lokale boeren vroeger nooit hun eigen chocolade proefden, experimenteren ze nu actief mee om de beste smaak te creëren.
Chocoladenerds
De chocoladetour neemt je mee door het hele productie- en verwerkingsproces van cacaoboom tot chocolade, en allerlei keuzes die je daarin kunt maken om de smaak te optimaliseren. We proeven alles van de zoete cacaovrucht zelf (vol antioxidanten) tot de bittere gefermenteerde bonen, die steeds verder gedroogd en geroosterd worden. Interessant is dat Caribeans allerlei eigengemaakte machines gebruikt en experimenteert met geïmproviseerde betaalbare technologieën om toch de beste chocolade te produceren. Echte ‘chocoladenerds’ dus, die met veel experimenten op kleinschalige manier hun chocolade maken. En dat proef je: bij het binnentreden van de levensgrote koelkast waarin de te verkopen chocoladerepen liggen opgeslagen wil je eigenlijk nooit meer weg, niet alleen vanwege de verkoeling maar ook om al die heerlijke diverse en experimentele chocoladerepen te proeven. Zo verkopen ze een speciale reep waarvan je traditionele inheemse chocoladedrank kunt maken, zoals de Azteken dat deden.
Puerto Viejo kent steeds meer lokale chocolatiers, die samen bezig zijn om de lokale chocolade-economie nieuw leven in te blazen; zo organiseren ze lokale chocoladefestivals in Puerto Viejo. Daarnaast verzorgt een aantal lokale cacaoproducenten interessante tours in het binnenland van Talamanca, waarin behalve chocolade ook andere inheemse culturele tradities volop aandacht krijgen. Hoopvolle ontwikkelingen in een regio die sterk afhankelijk is van het toerisme en, ondanks de natuurpracht en cultuur, nog steeds wordt geteisterd door armoede en drugs.
Puerto Viejo is ongeveer vier uur rijden vanuit de hoofdstad van Costa Rica, San José; er gaan regelmatig bussen. Je kunt er ook direct vanuit Panama komen via de grens bij Sixaola.
Foto’s: Eduardo Godinez
