Een groot succes voor de Colombiaanse justitie: in de Portugese hoofdstad Lissabon werd in de week van 20 mei de 45-jarige Israëliër Assi M. gearresteerd, tegen wie een internationaal arrestatiebevel liep. Hij wordt ervan verdacht deel uit te maken van een netwerk van mensenhandelaren dat vrouwen – óók minderjarige – dwingt tot sekswerk. In de hulpverlenerssector die zich bezighoudt met preventie van commerciële seksuele uitbuiting van minderjarigen is de arrestatie met gejuich ontvangen.
Het is armoede die de meeste meisjes in de armen van deze misdadigers drijft, weet Mayerlín Vergara van de Stichting Renacer (Wedergeboren worden), coördinatrice van een opvanghuis voor minderjarige slachtoffers van commerciële seksuele exploitatie in Riohacha, de hoofdstad van het departement Guajira in het uiterste noordoosten van Colombia. Nu vanuit Venezuela de laatste weken volgens cijfers van de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties UNHCR) dagelijks zeshonderd mensen in Guajira binnenkomen, in uiterst precaire omstandigheden en meestal zonder een noemenswaardig geldbedrag op zak, is de situatie volgens Vergara alleen maar erger geworden. Van de twintig meisjes in het opvanghuis (9-17 jaar) is minstens de helft Venezolaans. De meisjes krijgen 1,5 jaar begeleiding in het tehuis, dat wil zeggen therapeutische begeleiding om hun ervaringen te verwerken en sociale begeleiding om weer een normaal leven op te bouwen. Vergara: “Samen opstaan, je wassen en goed verzorgen, ontbijten, schoonmaken, alles wat in het normale dagelijkse leven ook gebeurt.”
Over de privacy van de meisjes wordt strengt gewaakt: de Colombiaanse wet verbiedt interviews om te voorkomen dat ze zich opnieuw slachtoffer voelen en ze mogen niet herkenbaar op de foto worden gezet.
Taganga
Het opvanghuis in Riohacha, dat mede gesteund wordt vanuit de campagne Down to Zero, die een eind wil maken aan de commerciële seksuele exploitatie van minderjarigen, is niet in het minst opgericht vanwege de aanwezigheid van Venezolaanse slachtoffers van Guajira. Maar in dit straatarme en door corruptie geteisterde departement speelt de problematiek van oudsher. Niet zelden zijn ook de ouders bij de exploitatie van hun kinderen betrokken, omdat ze geen andere uitweg zien om aan eten te komen.
Ook in Cartagena, een van de belangrijkste toeristische trekpleisters van Colombia, heeft de stichting Renacer een opvanghuis. Toeristen vormen een belangrijk deel van de klandizie en het netwerk van de Israëlische verdachte Assi M. bood speciale toeristische pakketten, met daarin seks met minderjarige meisjes aan zijn mannelijke klanten. Het netwerk opereerde volgens justitie op meerdere plekken in Colombia, waaronder Cartagena, Taganga (net als Cartagen aan de Caribische kust), Medellín en de hoofdstad Bogotá.
Cadeautjes
In Bogotá is de historische wijk La Candelaria in het centrum een belangrijk punt waar meisjes seksueel uitgebuit worden. Volgens de Colombiaanse media opereert ook daar al enige tijd een Israëlisch maffianetwerk. In de wijk staan twee grote openbare scholen, die grotendeels worden bevolkt door leerlingen van arme komaf. Ook zij lopen risico geronseld te worden voor sekswerk, vertelt leerling William Plazas (17, foto) van de Candelariaschool. Hij zit in een theatergroep die stukken maakt over hoe je als jongere in zo’n situatie belandt, dit om zijn medeleerlingen op het gevaar attent te maken.
Op een regenachtige maandagmiddag zitten de leerlingen in de aula van de school. Directeur Carlos Castellanos, die de groep mede in het leven heeft geroepen, houdt een inleiding en dan gaan de leerlingen giechelend van start: een meisje wordt na ruzie door haar moeder het huis uitgezet. Ze is hooguit veertien en staat op straat. Wanhopig wendt ze zich tot een vriendin en die vertelt haar dat ze wel iemand weet die kan helpen. Ze gaan naar een ander meisje, ook minderjarig, dat meteen een aantal mobiele telefoons tevoorschijn tovert. Het uit het huis gezette meisje mag er een uitkiezen. Te mooi om waar te zijn, de zaal met leerlingen gnuift. Dan gaan de beide vriendinnen weg en belt het meisje dat de telefoon cadeau heeft gegeven haar baas: “Ze is wel mooi”, zegt ze. Duidelijk dat de baas de pooier is en het meisje jonge potentiële sekswerkers lokt met cadeautjes.
Een heel herkenbaar beeld, vinden de kinderen na afloop van het toneelstukje. Ze hebben het allemaal wel in hun omgeving zien gebeuren. Of ze het zelf hebben meegemaakt, laten ze liever in het midden.
The Code
“We hebben dit jaar tot nu toe drie gevallen op onze school meegemaakt”, zegt directeur Castellanos (foto). Twee waarvan we het vermoeden hebben dat het kan gebeuren en waar we met gesprekken met de ouders proberen om het te voorkomen; en een waarbij het helaas al is gebeurd.
De Candelariaschool maakt deel uit van de ‘beschermende omgeving’ die de stichting Renacer in de wijk heeft opgericht om een halt toe te roepen aan de commerciële seksuele uitbuiting van kinderen. De burgemeester van de deelgemeente La Candelaria was meteen enthousiast en heeft zijn steun betuigd. Dat betekent dat ook winkels en restaurants gemakkelijker over de streep te trekken zijn en niet in het minst de hotels, die ervoor waken dat misbruikers een slachtoffer meenemen naar hun kamer.
Speciaal hiervoor is in de jaren negentig The Code opgericht, een certificaat dat inhoudt dat een zaak gevrijwaard is van seksuele uitbuiting van minderjarigen. Maar niet alle hotels in La Candelaria hebben zich daarbij aangesloten. Het is dus zaak om vooral degene die niet meedoen in de gaten te houden.
Fotografie: Eline van Nes
Down to Zero is een campagne tegen commerciële seksuele uitbuiting van minderjarigen van de non-gouvernementele organisaties Terre des Hommes, Plan International, ICCO, Free a Girl en Defense for Children. De campagne wordt gevoerd in Colombia, Perú, Bolivia, Nicaragua, de Domiciaanse Republiek en Brazilië in Latijns Amerika en in India, Thailand, Filippijnen en Indonesië in Azië. Het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken is strategisch partner.
De campagne begon 2016 en loopt in december 2020 af. Er is een totaalbedrag van 15 miljoen euro mee gemoeid
