Deze week ging opnieuw een soapserie over een grote crimineel uit de recente Colombiaanse geschiedenis van start op de Colombiaanse televisie. Nu was het de beurt aan Gonzalo Rodríguez Gacha, alias ‘De Mexicaan’. Hij behoorde tot het roemruchte kartel van Medellín dat in de jaren tachtig de drugsbranche succesvol monopoliseerde, vooral dankzij het gebruik van extreem geweld. Gacha was de aanvoerder van de gewapende arm van het kartel en volgens insiders nog bloediger en meedogenlozer dan de grote baas zelf, Pablo Escobar.
Eerder hadden we al series over Pablo Escobar, over het kartel van Noord-Valle en over de broers Castaño, aanvoerder van de grootste paramilitaire bende van Colombia, om maar een paar van de recente ‘narco-series’ te noemen. Terwijl sommigen dergelijke tv-programma’s zien als een geschikte manier om de recente Colombiaanse geschiedenis voor niet-ingewijden uit te beelden, zien anderen ze als een goedkope manier om hoge kijkcijfers te behalen. Bovendien zouden ze het geweld van de maffiabazen goedpraten en het stereotype van de succesvolle avonturier-boef verheerlijken. Want, hoe slecht de slechterik ook moge zijn, langzaam ga je toch meeleven met zijn leven en sneven. Niets aan te doen – zo werkt fictie in de visuele media van televisie en film nu eenmaal.
Misschien is het te vroeg om een definitief oordeel te vellen (de serie is nog maar een week aan de gang), maar het lijkt erop dat ‘Gacha’ aan deze paradox of dit morele dilemma weet te ontsnappen. Meteen in de eerste aflevering is het al raak. Geen nostalgische plaatjes over het dorpje Pacho in Boyaca (het gebied van de smaragd-mijnen), waar de kleine Gonzalo zijn jeugdjaren doorbrengt. Hij wordt niet geplaagd door zijn medescholieren, hij hoeft geen wraakgevoelens op te sparen die hem op latere leeftijd het recht zouden verschaffen die op onschuldige medeburgers te botvieren. We zien Gacha als een walgelijk persoon, die zijn vrienden verraadt en zelfs vermoordt, alleen om zijn eigen hachje te redden.
Scenarioschrijver Mauricio Navas beloofde: “Gonzalo Rodríguez Gacha zal geen pittoresk personage zijn met wie de televisiekijker zich wil identificeren, maar een afschuwelijk type zonder enige scrupules, een symbool van een manier van denken waarin alleen maar aan het persoonlijke belang wordt gedacht en voor wie de maatschappij en de wet helemaal niet tellen.”
Is het mogelijk dat deze serie over Gacha zal ontsnappen aan die bijna onvermijdelijke valkuil, die bij al die andere narco-series zo wijd openstond? Dat je met die verfoeilijke hoofdrolspeler ging meeleven en uiteindelijk een zeker genoegen ging scheppen in zijn triomfen en successen, terwijl je donders goed weet dat die gebaseerd zijn op een perverse en een nietsontziende mentaliteit?
Een tweede probleem van dergelijke series is de manier waarop de slachtoffers van de maffia worden uitgebeeld, en met name de helden die vaak in hun eentje de strijd aanbonden met types als Escobar en Gacha. In het geval van de serie over Escobar werkte dit niet goed, vooral omdat de helden veelal te vlakke personages bleven. Ik ben benieuwd of in het geval van Gacha de ‘saaie’ slachtoffers wél de sympathie van de kijker zullen veroveren.
