President Álvaro Uribe wilde voor de derde keer president worden, omdat hij dacht dat niemand anders in staat was de natie in goede banen te leiden. Maar een van de laatst overgebleven onafhankelijke instanties, het Constitutionele Hof, besliste dat een derde termijn ‘inconstitutioneel’ was. Daarmee waren Uribe’s monarchale ambities van de baan.
En toen kregen andere kandidaten ineens weer een kans. En wat bleek? Er waren wel degelijk geschikte kandidaten voor het presidentschap te vinden! Sterker nog, op het moment is vriend en vijand het erover eens dat de zes kandidaten die uiteindeilijk om de macht gingen strijden, stuk voor stuk, kwaliteiten genoeg hebben om president te worden. De vrees voor een rampspoed als Uribe met vervroegd pensioen zal gaan, lijkt volkomen ongegrond.
Maar van de zes kandidaten zal niemand in de eerste ronde een meerderheid behalen. Daarom zal een tweede verkiezingsronde nodig zijn, die zal plaatsvinden op 20 juni en zal gaan tussen de twee kandidaten met het hoogste aantal stemmen. En de opiniepeilingen van de laaste weken laten er geen twijfel over bestaan dat de einstrijd gaat tussen Juan Manuel Santos, de kandidaat van de regering en de anti-politicus en outsider Antanas Mocklus. Beiden kunnen rekenen op meer dan 30 procent van de stemmen.
Het is een beetje sneu voor de andere vier kandidaten: Santos en Mockus zijn in een nek-aan-nek race verwikkeld en daarom krijgen de anderen nog nauwelijks aandacht. Als zondagavond de stembureaus dicht gaan, zullen Noemi Sanin, Rafael Pardo, Gustavo Petro en German Vargas Lleras niet langer meer mogen meedoen. Wel zullen ze hun invloed behouden bij het vormen van bondgenootschappen met een van de twee winnaars in de tweede ronde.
Rafael Pardo (Liberale Partij) en Gustavo Petero (Polo Democratico Alternativo) voerden de laatste jaren een moedige oppositie tegen de regering-Uribe. Petro werd door Uribe en andere regeringsfunctionarissen “een als burger verkleed guerrillero” genoemd en is een van de meest bedreigde mensen van het land. Hij voerde als senator belangrijke debatten, waarin hij de connecties tussen paramilitairen en politici-bondgenoten van de president (onder andere Uribe’s neef en broer) blootlegde. Ook Pardo bekritiseerde openlijk de minpunten van de regering-Uribe, wat werd beantwoord met heftige aanvallen en smeer-campagnes die vanuit het presidentieel paleis werden georkestreerd.
Noemi Sanín, de enige vrouwelijke kandidate, stelde zich kandidaat namens de Conservatieve Partij en dwarsboomde de kandidatuur van Andres Felipe Arias, die ook wel Uribito (kleine Uribe) wordt genoemd, omdat hij de ‘kloon’ (en lieveling) van president Uribe is. Als wraak stelde verliezer Uribito, in eendrachtige samenwerking met regeringsfunctionarissen, alles in het werk om de kandidatuur van Sanín vanuit haar eigen partij te ondermijnen.
Kandidaat German Vargas Lleras was jarenlang een trouw bondgenoot van president Uribe en was al voorstander van een harde lijn tegen de guerrilla, voordat Uribe zelf dit onderwerp tot zijn stokpaardje maakte. Maar Vargas maakte de onvergeeflijke ‘fout’ Uribe niet te steunen in zijn aspiraties voor een derde ambtstermijn. Daarom kon hij niet meer op de zegen van de president rekenen, wat in feite een einde maakte aan zijn aspiraties. En dat terwijl hij volgens insiders nog wel het beste verkiezingsprogramma had van allemaal.
Gustavo Petro van het Polo, de linkse oppositiepartij, was eigenlijk vanaf het begin al kansloos, omdat de politieke stemming in het land, sinds Uribe aan de macht is gekomen, helemaal naar rechts is doorgeslagen. Bovendien moest Petro eerst nog afrekenen met een radicale (en corrupte) stroming binnen zijn eigen partij en alle zeilen bijzetten om een tweedeling te voorkomen. Petro is ongetwijfeld ook een van de kandidaten die het meeste heeft te ‘lijden’ van de grote verrassing van de verkiezing: Antanas Mockus, vertegenwoordiger van de Groene Partij.
Het is moeilijk te voorspellen of het succes van de ‘groene golf’ (met name via Facebook en Twitter) voldoende zal zijn om Mockus aan de macht te brengen. Zijn tegenstander Santos beschikt over het netwerk van de traditionele politiek, dat vooral sterk is vertegenwoordigd op het platteland en in de provincies, de heartlands van politiek Colombia. Hier worden stemmen gewoon gekocht van de plaatselijke partijbaronnen en heeft niemand er behoefte aan programma’s of personen met elkaar te vergelijken. Bovendien mengt president Uribe, die denkt boven de wet te staan, zich regelmatig in de verkiezingsstrijd om Santos te steunen.
Daarom is de verkiezingsstrijd in Colombia een interessante krachtmeting tussen de twee geheel tegengestelde manieren van politiek bedrijven. Santos verdedigt de status quo en de traditionele manier van politiek bedrijven. Mockus heeft een belangrijk deel van de zogenaamde opinie-stemmen achter zich, dat wil zeggen mensen die op een kandidaat stemmen vanwege zijn persoonlijkheid of programma. Hij wordt gesteund door jongeren en andere nonconformisten die genoeg hebben van acht jaar Uribe en de schandalen van zijn regering.
