Lichte paniek in expatland. De eerste week van mei komt er in verschillende app- en Facebookgroepjes (met een knipoog) een bericht door over de grote drooglegging die ophanden is.
Want van zaterdagmiddag 4 tot maandagmiddag 6 mei mag er in Panama geen alcohol worden verkocht, of in het openbaar worden genuttigd. Schappen in de supermarkt worden afgeschermd met tape. De lokale bierspeciaalzaak is dicht voor het ‘opmaken van de inventaris’. Bij het tankstation wordt nee geschud wanneer een vrachtwagenchauffeur voor mij in de rij vraagt naar de biertjes achter de kassa. Kennelijk moet er door de Panamese bevolking op zondag 5 mei met een helder hoofd gestemd worden voor een nieuwe president.
Want het Panamese Tribunaal Electoraal heeft met een speciaal decreet bepaald dat de verkoop en consumptie van alcoholische dranken verboden is in de periode rondom de presidentsverkiezingen. Mensen of bedrijven die deze Ley Seca overtreden, kunnen een boete krijgen die op kan lopen tot 1.000 Amerikaanse dollar.
De ‘droogtewet’ wordt niet alleen rondom de verkiezingen in het leven geroepen. Ook bijvoorbeeld op de Panamese nationale herdenkingsdagen en Goede Vrijdag wordt alcoholgebruik van overheidswege aan banden gelegd. Op deze dagen is naast de verkoop en consumptie van alcohol ook het draaien van feestelijke muziek op radiostations verboden, mogen er geen karaokeavonden en concerten worden georganiseerd en sluiten nachtclubs en bars hun deuren. Het doel van de drooglegging is op deze dagen echter anders. Het gaat dan niet zozeer om het handhaven van de openbare orde, als wel om het beschermen van de ‘moraal’ en het respecteren van de geldende (Katholieke) gebruiken.
Ik denk aan Nederland, waarvoor zover mij bekend de enige breed ingezette beperking in openbare alcoholverkoop en gebruik ligt in de chaos rondom Koningsdag of zeer risicovolle sportwedstrijden. Deze beperkingen lijken overigens vaak maar weinig effect te hebben op de staat van de mensen op straat.
Maar in Panama-Stad voelt de maatregel – voor mij althans – vooral als betutteling. De aanloop naar de verkiezingen is rustig verlopen. Er zijn geen grote demonstraties of schermutselingen geweest. Alles doet nogal tam aan. Zelfs de televisiedebatten zijn mat, voor zover ik dat kan beoordelen. Panama geldt binnen Latijns Amerika als relatief veilig, voor zowel toeristen als inwoners.
Misschien is hier sprake van schijn die de nieuwkomer bedriegt. Steden als Colón en de achterbuurten van Panama-Stad hebben een slechte reputatie. Er is in het land al meer dan tien jaar een avondklok voor jongeren onder de achttien jaar om criminaliteit en bende-activiteiten te bestrijden. ’s Avonds en ‘s nachts mogen jongeren niet zonder begeleiding van een ouder of andere verantwoordelijke volwassene op straat zijn. Strakke regelgeving, ook kijkend naar politieke instabiliteit in andere landen in de regio, lijkt met die bril op eigenlijk niet zo verkeerd. ‘Better safe, than sorry’ nietwaar?
Maar of specifiek het stopzetten van de verkoop van alcohol – in een korte periode rondom de verkiezingen – de reden is dat de bevolking het hoofd koel houdt? Ik vraag het me toch af. Want mensen slaan uiteraard tijdig in. In hotels waar buitenlanders verblijven mag wel alcohol worden geschonken. En ook daarbuiten lijkt de handhaving nogal flexibel. Toen ik de bijgaande foto maakte van een kast vol drank met een bericht over het alcoholverbod, vroeg de dame achter de kassa me wat ik wilde hebben. Want ik mocht gewoon wat uitkiezen fluisterde ze me toe. Of dit was omdat ze dacht dat ik wel erg verlangend naar die fles Sauvignon Blanc keek, óf omdat de Panamezen gewoon soepel zijn wat de regels betreft laat ik hier maar in het midden.
PS De presidentsverkiezingen van 5 mei 2019 zijn inmiddels gewonnen door de centrumlinkse kandidaat Laurentino ‘Nito’ Cortizo van de Partido Revolucionario Democrático.
