Een vraag die mij vreemd genoeg al voor vertrek meermaals gesteld werd: neem je een hulp in huis? Mijn eerste reactie was: natuurlijk niet. Ik werk niet en ben vooralsnog veel thuis. En ik kan zelf heus poetsen en op mijn kinderen letten. De kinderen spreken nog geen Spaans en ze moeten al aan zo veel nieuwe dingen wennen. Van het kamertje speciaal voor de empleada dat elk groter huis hier lijkt te hebben, net als de speciale dienstingang, hebben we een berging en washok gemaakt.
Maar feit is, dit huis is een stuk groter dan in Nederland. Dat ik weliswaar kán poetsen, maar dat ik hier niet bijzonder veel voldoening uit haal. Boodschappen doen, kinderen naar school brengen, dingen regelen, bij iemand op bezoek gaan, álles duurt langer dan in Nederland. Dat komt door de grotere afstanden maar ook door de soms tergend langzame afhandeling van een aankoop vanwege het voor mij compleet nieuwe verschijnsel van het verplicht aandoen van meerdere stations binnen een winkel (hulp bij iets uitzoeken, betalen, afhalen). En de oppasmomenten van de opa’s en oma’s die in Nederland liefdevol vele uren voor hun rekening namen vallen hier weg.
Bovendien willen heel veel vrouwen, zowel uit Panama als uit de regio, aan de slag! Op de lokale Facebookgroep van de Panamese Kanaal Zone staan elke dag oproepjes. Mensen die vertrekken gunnen hun empleada een nieuwe baan en prijzen hen vol lof aan. Empleadas van de buren hebben vriendinnen, nichtjes of buurvrouwen die iets zoeken.
Ik weet niet precies waarom ik me er überhaupt druk over maak. Misschien omdat ik denk in te boeten aan privacy met iemand in huis. Misschien omdat het beter voelt om zelf aan te poten en niet onnodig werk uit te besteden. Misschien omdat het hebben van een paar uur in de week hulp in Nederland als je zelf ook werkt anders voelt, zowel qua noodzaak als qua onderlinge verhouding. Want ergens is er een klein stemmetje dat in mijn hoofd zingt over verhalen van vrouwen zonder rechten die als sloof worden gebruikt tegen een hele kleine vergoeding. Of erger.
En er vindt uitbuiting plaats. Er zijn situaties waarin vrouwen niet goed behandeld worden. Maar ik hoor hier van de Westerse expats vooral over bijdragen in studiekosten. Kerstbonussen. Hulp met medicijnen voor familie in het buitenland. Kinderen die kunnen studeren. Dames die na verloop van tijd onderdeel worden van het gezin. En hoewel de lonen hier voor mijn gevoel erg laag liggen, is dertig dollar per dag blijkbaar de standaard voor basis schoonmaakwerk.
En, tussen uitbuiting en een eerlijke boterham verdienen zit een wereld van verschil. Een vast inkomen, een dagelijkse lunch en voor sommigen een verblijfsadres is een stuk prettiger dan in de grensstreken van Colombia en Venezuela in het niemandsland vast zitten. Of snoepjes te moeten verkopen op het treinstation.
Dus ook ik ben overstag. 1 dag per week heb ik een Panamese dame die mijn huis grondig poetst. Voor wie ik de lunch maak tussen de middag. Die ze in de keuken op eet, dat dan weer wel. Want ondanks herhaald verzoek is je lunchmoment delen met de baas kennelijk iets teveel van het goede.
