De vierde druk van Hans Buddingh’s De Geschiedenis van Suriname geeft een overzicht van de sociaaleconomische en politieke ontwikkeling van Suriname, beginnend in de periode voor de komst van de Nederlanders in 1667 tot aan het heden. De eerste druk van de studie verscheen in 1979, betrekkelijk kort nadat het land zijn onafhankelijkheid verkreeg in 1975. Inmiddels beslaan in de vierde druk van Buddingh’s werk de ontwikkelingen van het onafhankelijke Suriname zeven van de zeventien hoofdstukken. Daarin beschrijft hij uitvoerig de dramatische economische en politieke ontwikkelingen die hebben plaatsgevonden.
Buddingh’ kwam in 1979 voor het eerst in Suriname en heeft sindsdien niet alleen grondig onderzoek gedaan naar de sociaaleconomische ontwikkelingen, maar zich ook verdiept in de donkere zijde van het land. In 1994 publiceerde hij samen met Marcel Haenen De Danser, dat handelt over het Surinaamse drugskartel en de banden met de Colombiaanse cocaïnemaffia, en over de onderzoeken van het Haagse Copa-team. Uiteindelijk zouden die onderzoeken in 1999 resulteren in de veroordeling tot zestien jaar celstraf van Desi Bouterse als leider van het ‘Surikartel’. Een Haagse rechtbank sprak de veroordeling bij verstek uit.
In zijn boek gaat Buddingh’ ook in op het economisch en maatschappelijk belang van de cocaïnesector. Hij wijst op de informele macht en ‘narcocratie’ die er is ontstaan. Naast de gecompliceerde politieke relatie met Nederland, komen ook de relaties tussen Suriname en verschillende Latijns-Amerikaanse landen naar voren, alhoewel die in sommige gevallen meer een ideologische dan een reële betekenis hebben. Dat geldt in het bijzonder voor de relaties met Venezuela en Cuba.
Goud en olie
Buddingh’ heeft een scherp oog voor de structurele veranderingen die in de economie gaande zijn. Hij laat zien dat aluinaarde en bauxiet vanaf de Tweede Wereldoorlog een dominante rol speelden in de exportopbrengsten en de overheidsinkomsten. Vanaf de jaren negentig is echter gouddelving sterk in opkomt. Naast grootschalige mijnbouw door buitenlandse investeerders, houden in het binnenland ook kleine groepen Marrons en Brazilianen zich bezig met de export van goud. Terwijl de macro-economische effecten van die laatste vorm van exploitatie gering zijn, en veel goud illegaal het land verlaat, zijn de negatieve effecten ervan voor het milieu zeer omvangrijk. Naast de goudsector is ook de oliesector van toenemend belang, met de nationale trots Staatsolie in de hoofdrol. Visserij en landbouw, met rijst en bananen als speerpunten, complementeren het ontwikkelingsproces. Veel van deze activiteiten zijn uitbesteed aan buitenlandse bedrijven op basis van concessies. Waarschijnlijk zal houtexploitatie in de komende jaren grootschalig worden aangepakt met Chinese en andere buitenlandse investeerders. Daarnaast zijn er natuurlijk in Suriname personen die een dusdanige maatschappelijke positie bekleden, dat ze makkelijk toegang kunnen krijgen tot lucratieve concessies. Investeringen in hydro-energie kunnen de structuur van de economie verder versterken en de beschikbaarheid van energie vergroten voor de stad Paramaribo, voor de bewerking van aluinaarde en ten dienste van de grootschalige goudsector.
Regionale integratie
Ook wijst Buddingh’ op nieuwe vormen van economische integratie met de landen in de regio. Wegen worden aangelegd om toekomstige economische samenwerking met landen in de regio te faciliteren. Hij gaat in op het toenemend belang van Brazilië als buurland, economische grootmacht, politieke factor in de regio, en bovenal als het vaderland van een sterk gegroeide gemeenschap van min of meer illegale Brazilianen die in de binnenlanden van Suriname in de goudsector werken, maar die ook in toenemende mate het straatbeeld van Paramaribo bepalen. De auteur besteedt ook aandacht aan de opkomende invloed van China en het groeiend aantal Chinese inwoners. Inderdaad, tussen 1975 en nu is Suriname in veel opzichten sterk veranderd.
Buddingh’ schrijft op een heldere, systematische wijze, met sterke aandacht voor de economische aspecten van de ontwikkelingen. Daarmee verschilt het werk in stijl en aanpak van het grote aantal historische werken dat vooral de culturele en etnische aspecten centraal stelt. Dit werk is daar een waardevolle aanvulling op. De heldere hoofdstuksgewijze presentatie van geraadpleegde literatuur en het omvangrijke register zijn behulpzaam voor degenen die zich verder willen verdiepen in de thema’s die hier aan bod komen.
Hans Buddingh’, De Geschiedenis van Suriname. Nieuw Amsterdam/NRC Boeken, 2012, ISBN ISBN 978 90 468 1103 0, 576 pag.