Recensies boeken

Het Einde van de Antillen

21 april 2013

Federico Besamusca

Kroniek van een adviseur op Curaçao

In Het einde van de Antillen. Kroniek van een adviseur op Curaçao vertelt Freek van Beetz  over zijn ervaringen op de Antillen in de periode 2001 tot en met 9 oktober 2010. Van Beetz werkte als adviseur van de minister-president van de Nederlandse Antillen. Hoewel de achterflap van het boek vermeldt dat het hier geen wetenschappelijke publicatie betreft, lezen we in het voorwoord dat de auteur wel degelijk een bijdrage wil leveren aan het debat over de koninkrijksrelaties.

Het Einde, zo zegt hij, wil vooral de overzeese kijk op de Nederlandse wijze van politiek bedrijven weergeven. Daar slaagt Van Beetz niet in. Wat Van Beetz wel aan de lezer weet over te brengen, ondanks de stroperige stijl waarin zijn werk is geschreven, is de diepe verdeeldheid op met name Curaçao die met het einde van de Antillen niet is opgehouden te bestaan.

Het einde van de Antillen is zware kost. Vanaf het eerste hoofdstuk over het IMF-programma tot en met de bijlage grossiert de auteur in namen, afkortingen en verwijzingen naar overleggroepen, commissies, subcommissies en technische beleidsdetails. Het leesplezier is door dergelijke passages ver te zoeken, en als lezer vraag je je af waarom bepaalde stukken tekst niet zijn herschreven of simpelweg geschrapt. Kortom, het boek vraagt doorzettingsvermogen. Daar staat tegenover dat de auteur een interessante kijk geeft op het politieke en maatschappelijke klimaat waarbinnen het proces van opheffing van de Antillen plaatsvond.

Verreweg de interessantste passages zijn die waarin Van Beetz de verharding van het maatschappelijk klimaat op Curaçao beschrijft. Naarmate de einddatum van de Antillen, 10 oktober 2010 in zicht komt en daarmee de geboorte van Land Kòrsou, klinkt de vraag wie Curaçaoënaar is, en wie niet, steeds luider. Het zal geen verbazing wekken dat het koloniale verleden en etniciteit in dit debat een belangrijke rol spelen, zoals de auteur zelf ook heeft ondervonden.

Want hoe zit dat nou met Van Beetz ? Een Nederlander die werkt voor de minister-president van de Nederlandse Antillen. Naar eigen zeggen is Van Beetz gevraagd door de Antilliaanse regering. Neen, zeggen andere partijen, we kunnen het zelf en hebben geen behoefte aan “een door Den Haag aangestuurde spion.” Hoe het ook zij, de beschreven discussies rondom zijn benoeming verraden de diepe verdeeldheid die de eilandelijke politiek plagen.

Hoewel Van Beetz zich voordoet als de zakelijke en afstandelijke adviseur, verraadt de toon van zijn observaties dat ook hij zich niet heeft kunnen onttrekken aan de verdeeldheid binnen de Curaçaose politiek. Hierdoor is Het einde vooral de kroniek van een PAR-adviseur, aangezien alle drie de ministers-presidenten die hij heeft geadviseerd afkomstig zijn uit deze partij. De PAR, Partido Antias Restructurá, wordt door andere partijen met een grote aanhang in de zwarte volkswijken gemakshalve beschouwd als een partij van de blanke en lichtgekleurde zakenelites. De PAR is de partij van de fatsoenlijke mensen, wiens gediplomeerde, in Nederland opgeleide bestuurders er keurige normen en waarden op na houden, in tegenstelling tot de anderen, laat Van Beetz impliciet weten. De beschrijvingen van de leiders en leden van andere partijen verraden een zeker dedain en paternalisme, zoals onderstaande beschrijving toont: “De anders zo trouwe kerkganger Godett bleef evenwel op het Fortplein achter. Samen met de nieuwe minister van Verkeer en Vervoer Richard Salas (zwarte zonnebril en een –niet aangestoken- Havana) en diens secondant en schoonzoon Gerrit Schotte; donker pak, zwarte zonnebril; we zouden later nog veel van hem horen). Ik moest wel heel erg denken aan Bertolucci’s Novecento.”

Deze neerbuigendheid van Van Beetz naar anderen buiten de eigen kring, komt ook naar voren in korte bitse opmerkingen richting de lokale Papiamentstalige pers. Waar NRC en lokale Nederlandstalige kranten als de Amigoe en Antilliaans Dagblad kritiekloos worden geciteerd, kan een lokale krant als de Ultimo Noticia op een uitbrander rekenen –“de anders altijd zo genuanceerde Ultimo Noticia”- wanneer zij een afwijkende mening verkondigt.

Wellicht dat Van Beetz dacht twee vliegen in een klap te slaan met Het einde. Het is een dagboek. Daarnaast een notitie die als verantwoording dient aan zijn superieuren en collega’s op het departement Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. En tenslotte, wat je met wat goede wil zou kunnen omschrijven als een informatieve schets over (politieke) cultuurverschillen. Door geen keuze te kunnen of willen maken verzandt Van Beetz in een werk dat schreeuwt om een redacteur of een vasthoudende lezer.

Freek van Beetz, Uitgeverij Eburon, Delft, 2013, ISBN 9789059727564, 336 pag., € 24,50

Gerelateerde berichten

De wilde vaart. Op zoek naar de veerkracht van Suriname

De wilde vaart. Op zoek naar de veerkracht van Suriname

Het plantageproject waar je spaargeld in zit gaat failliet, de boot waarmee je toeristentrips uitvoert zinkt. Wat doe je dan? Van de nood een deugd maken, dat is de aanpak van de Surinaams-Nederlandse Tessa Leuwsha (1967) en haar Surinaamse partner Sirano Zalman. Samen varen ze het binnenland in met een oude garnalenboot, het avontuur tegemoet. Hun ervaringen tekent Leuwsha op in De wilde vaart. Op zoek naar de veerkracht van Suriname.

Lees meer
Jaguar

Jaguar

In zijn debuutroman Jaguar vertelt de Colombiaanse schrijver Santiago Wills de bloedige recente geschiedenis van zijn land aan de hand van het levensverhaal van de paramilitaire commandant Martín Pardo en zijn half tamme jaguar Ronco.

Lees meer
De vlaktes

De vlaktes

De vlaktes van de Argentijnse schrijver Federico Falco (1977) behoorde in 2020 tot de finalisten voor de Spaanse Premio Herralde de Novela en is nu in het Nederlands vertaald. Een boek over rouw en verlies, die de verteller de stad doen ontvluchten en terugkeren naar het landschap van zijn jeugd, de uitgestrekte pampa. In de stilte kijkt hij terug op de breuk met zijn geliefde. De moestuin en zijn herinneringen helpen hem zich opnieuw te hechten, aan de eindeloze vlaktes om hem heen.

Lees meer
agsdix-null

Politiek & Maatschappij

agsdix-null

Kunst & Cultuur

agsdix-null

Vrije tijd & Toerisme

agsdix-null

Economie & Ondernemen

agsdix-null

Milieu en Natuur

agsdix-null

Onderzoek & Wetenschap

Blijf op de hoogte

Adverteren op onze website?

Dat kan! Tegen een scherp tarief plaatsen wij uw advertentie.

Ontvang onze nieuwsbrief

Schrijf u in en ontvang onze digitale nieuwsbrief met een overzicht van onze nieuwe artikelen.

Volg ons op social media

Wees als eerste op de hoogte van nieuwe artikelen en deel artikelen met uw netwerk.

Share This