Recensies boeken

Het onweer

21 augustus 2014

Mark Weenink

Ver weg van de bewoonde wereld ligt de Chaco, een desolaat, uitgestrekt en leeg gebied. Het bestaan lijkt er monotoon, maar onderhuids broeit leven dat na een regenbui tot uitbarsting komt. In deze contreien situeert de Argentijnse schrijfster Selva Almada (1973) haar novelle Het onweer.

De Chaco is verdeeld over Paraguay, Bolivia en Argentinië en heeft een oppervlakte van maar liefst 650.000 vierkante kilometer, ongeveer vijftien keer Nederland of België. Het landschap is rauw en onherbergzaam. Hitte domineert. De weinige bewoners zijn in zichzelf gekeerd, overlevers, spaarzaam met woorden.

Dominee Pearson en diens tienerdochter Leni reizen door de Chaco, als nomaden altijd onderweg om Gods woord te verkondigen. Leni groeit op zonder vaste woonplaats, levend uit een koffer en in hun auto. Wanneer ze pech krijgen, wordt hun auto naar de garage van Gringo Brauer gesleept. Terwijl deze stugge vijftiger met zijn zestienjarige zoon aan het voertuig sleutelt, verblijven Pearson en Leni in en om hun eenvoudige onderkomen, te midden van het stof en een flink aantal honden.

Vrij summier schetst Almada de levensverhalen van de vier personages. Brauer is een praktisch ingestelde man, die niets moet hebben van het geloof. Tapioca is op achtjarige leeftijd door zijn moeder achtergelaten bij Gringo, die hem opvoedt als zijn eigen zoon, en misschien is hij dat ook wel. Hij is zwijgzaam en de ontmoeting met Leni – een meisje! – maakt indruk.

Volgens dominee Pearson is het geloof heilzaam. Zijn missie is “smerige geesten wassen, ze weer zuiveren en vervullen met het woord Gods”. Als begenadigd spreker betovert hij mensen met woorden, een gave die Leni in hem bewondert. Tegelijkertijd heeft ze een moeizame verhouding met haar vader en zet ze zich tegen hem af. Door zijn toedoen heeft ze geen moeder meer.

Op een gegeven moment slaat het weer om en Pearson en Leni zijn genoodzaakt om de nacht te blijven. De dominee vertelt Tapioca over God en raakt een gevoelige snaar bij de jongeling. Tot ongenoegen van Brauer. Een voorteken van naderend onheil? Almada bouwt de spanning op. Je voelt de stilte voor de storm; de veranderende geur van de lucht kun je bijna ruiken.

Een belangrijke rol is weggelegd voor het landschap, dat als vijfde personage glorieert. Het is doods, droog, dor, maar het komt tot leven door de wind en regen. De bijbelse storm die losbarst, verandert iets bij het viertal. De maskers vallen af en een confrontatie kan niet uitblijven. Als de regen voorbij is, is de wereld en het leven van vier mensen voorgoed veranderd.

Het onweer is de debuutroman van Almada, die eerder poëzie en verhalen publiceerde. Het is geen groots, meeslepend epos, maar een beheerst en ingetogen verhaal. De spanning zit ‘m in de sfeer die ze opbouwt, met het dreigende onweer en de chemie tussen vier mensen die tijdelijk tot elkaar veroordeeld zijn. Klein kritiekpunt is dat Almada zich te veel heeft ingehouden. Ze had het verhaal meer kunnen inkleuren en vooral de personages meer uit kunnen werken. Nu heb je als lezer het gevoel dat het verhaal eigenlijk nog verder gaat.

Nog een opmerking over de titel. In het Spaans luidt die El viento que arrasa, De wind die (alles) wegvaagt, of iets in die trant. De originele titel is mooier en dekt de lading van het boek beter. Want de wind blaast stof naar binnen, voert bezoekers aan en neemt ze weer mee. De wind staat centraal in het openingscitaat van het boek. Je kan de wind zelfs als zesde, onzichtbaar personage beschouwen. Natuurlijk speelt het onweer een rol, maar het boek had net zo goed De storm kunnen heten.

Het onweer kreeg veel lof in Argentinië. Terecht, want in een verstilde omgeving verbeeldt Almada mooie fictie met thema’s als eenzaamheid, en lotsbestemming versus vrije wil. Daarbij laat ze genoeg ruimte voor de verbeelding van de lezer.

Selva Almada, Het onweer, Uitgeverij Meulenhoff, Amsterdam, 2014, ISBN 9789029089951, 158 pag., €17,95, vertaling: Adri Boon

Gerelateerde berichten

De wilde vaart. Op zoek naar de veerkracht van Suriname

De wilde vaart. Op zoek naar de veerkracht van Suriname

Het plantageproject waar je spaargeld in zit gaat failliet, de boot waarmee je toeristentrips uitvoert zinkt. Wat doe je dan? Van de nood een deugd maken, dat is de aanpak van de Surinaams-Nederlandse Tessa Leuwsha (1967) en haar Surinaamse partner Sirano Zalman. Samen varen ze het binnenland in met een oude garnalenboot, het avontuur tegemoet. Hun ervaringen tekent Leuwsha op in De wilde vaart. Op zoek naar de veerkracht van Suriname.

Lees meer
Jaguar

Jaguar

In zijn debuutroman Jaguar vertelt de Colombiaanse schrijver Santiago Wills de bloedige recente geschiedenis van zijn land aan de hand van het levensverhaal van de paramilitaire commandant Martín Pardo en zijn half tamme jaguar Ronco.

Lees meer
De vlaktes

De vlaktes

De vlaktes van de Argentijnse schrijver Federico Falco (1977) behoorde in 2020 tot de finalisten voor de Spaanse Premio Herralde de Novela en is nu in het Nederlands vertaald. Een boek over rouw en verlies, die de verteller de stad doen ontvluchten en terugkeren naar het landschap van zijn jeugd, de uitgestrekte pampa. In de stilte kijkt hij terug op de breuk met zijn geliefde. De moestuin en zijn herinneringen helpen hem zich opnieuw te hechten, aan de eindeloze vlaktes om hem heen.

Lees meer
agsdix-null

Politiek & Maatschappij

agsdix-null

Kunst & Cultuur

agsdix-null

Vrije tijd & Toerisme

agsdix-null

Economie & Ondernemen

agsdix-null

Milieu en Natuur

agsdix-null

Onderzoek & Wetenschap

Blijf op de hoogte

Adverteren op onze website?

Dat kan! Tegen een scherp tarief plaatsen wij uw advertentie.

Ontvang onze nieuwsbrief

Schrijf u in en ontvang onze digitale nieuwsbrief met een overzicht van onze nieuwe artikelen.

Volg ons op social media

Wees als eerste op de hoogte van nieuwe artikelen en deel artikelen met uw netwerk.

Share This