Goed nieuws is vaak geen nieuws. De verschillende media als, radio, televisie, kranten en internet storten rampspoed over ons heen. Tegenslag en miserabele omstandigheden ontbreken ook niet in het boek Portretten van Bolivia van Paulien Matze. Van 2005 tot 2008 verbleef ze voor Kerk in Actie in Bolivia, waar ze doceerde aan een theologisch opleidingsinstituut. Gedurende die periode ontmoette ze veel mensen die ondanks problemen zolas armoede, huiselijk geweld en discriminatie positief in het leven staan. Matze was onder de indruk van hun verhalen en tekende ze in vlotte schrijfstijl op. De vormgeving van het boek is kwalitatief hoog; dankzij de zware papiersoort komen schitterende foto’s van Caroline van der Sterre goed tot hun recht. Niet alleen de geijkte plaatjes van hooglandindianen in een poncho, maar een mix van personages in traditionele kledij en moderne stadsaangezichten.
Bolivia is het armste land van Zuid-Amerika. Daarvoor zijn allerlei grafieken en tabellen die dat illustreren. Matzes boek geeft met persoonlijke portretten echter een gezicht aan de moeilijke situatie waarin veel Bolivianen zich bevinden en hoe ze die (proberen te) overwinnen. Gelukkig is het boek geen tranentrekker; geen enkel moment worden hoofdpersonen zielig. In alle openheid beschrijven ze hun leven en krijgt de lezer inzicht in hun wereld. De verhalen zijn opgetekend in de ik-vorm, waardoor de personages zich rechtstreeks tot de lezer wenden.
Matze laat uiteenlopende mensen aan het woord, jong en oud, van arm tot middenklasse, blank en inheems, en van analfabeet tot hoogopgeleid. Ze geeft daarmee een realistisch en representatief beeld van de Boliviaanse samenleving. Het openingsverhaal van twee elfjarigen, Verónica (arm) en José Ignacio (rijk), laat het contrast maar ook de overeenkomst zien. Het verhaal van Luis (26) – afkomstig uit de middenklasse, blank, acteur, kanker overwonnen – die zich vrijwillig in het ziekenhuis inzet, is ook inspirerend. Persoonlijk spreken de verhalen van HIV-besmette Violeta Gracia (31) en de sociologe Carla Andrea (33) mij het meest aan, omdat beide vrouwen jong en sterk zijn en ze op intelligente wijze de wereld om hen heen analyseren en daar naar handelen. Violeta Gracia geeft voorlichting om HIV en aids uit de taboesfeer te halen en Carla Andrea doet onderzoek op het gebied van racisme.
Gezien de protestantse achtergrond van de auteur is het geen verrassing dat geloof en God een belangrijke rode draad zijn in de verhalen. Voor niet-gelovigen die zich daaraan storen kan dit wat veel van het goede zijn. Overigens is het boek niet gericht op het verspreiden van de blijde boodschap. Het geloof speelt daadwerkelijk een centrale rol in de levens van de hoofdpersonen in het overwegend christelijke Bolivia. Los van het geloof blijven de verhalen stuk voor stuk overeind en zijn het illustraties van positieve kracht te midden van hachelijke omstandigheden.
De opbrengst van het boek komt ten goede aan het kinderproject Irpañani in El Alto, een arme wijk van La Paz. Via de website www.opdehoogtevanbolivia.nl kunnen geïnteresseerden het bestellen.
Uitgegeven in eigen beheer, 2010, ISBN 9789490435035, 207 pag., €17,50
Fotografie: Caroline van der Sterre
