In 1982 werden in Guatemala duizenden mensen vermoord door het toenmalige militaire regime. De film Polvo, van regisseur Julio Hernández Cordón, laat zien hoe een dergelijk traumatisch verleden de samenleving nog dagelijks beïnvloedt. De film vertelt het verhaal van Delfina en haar volwassen zoon Juan, die hun echtgenoot en vader verloren. Hij werd opgepakt en vermoord, net als verschillende andere mannen uit de straat.
Polvo is de eerste speelfilm van Hernández Cordón, die eerder twee documentaires maakte. Deze persoonlijke geschiedenis komt terug in het verhaal. Twee jonge filmmakers, die samen een kindje verwachten, komen uit de hoofdstad naar het naamloze dorp om een documentaire over Juan en zijn moeder te maken. Dit levert mooie, maar ook moeilijke situaties op. Jammer genoeg komt het verhaal pas na een half uur echt op gang, waardoor de kijker de relaties tussen de hoofdpersonen aanvankelijk slecht begrijpt.
Interessant is dat het verhaal niet zozeer gaat over de verdwenen mensen, maar over de gevolgen van het geweld in hedendaags Guatemala. Dit zien we bijvoorbeeld in de contrasten tussen de filmmakers en de dorpelingen. Het ene moment zitten de hoofdpersonen gezellig te keuvelen; het volgende moment is de ongelijkheid overduidelijk. Terwijl de filmmakers zich druk maken om camerastandpunten en lichtval, krijgt Juan steeds meer psychische problemen. Hij gedraagt zich horkerig, rent weg tijdens interviews en doet zelfs herhaaldelijke zelfmoordpogingen. In een mooie dialoog tussen de filmmakers en Delfina wordt pijnlijk vastgelegd hoe het maken van de film voor de twee jonge stadsmensen ‘gewoon een baan’ is, terwijl Juan (uiteraard zonder betaling) zijn traumatische levensverhaal voor de camera moet oprakelen.
Naast het contrast tussen stad en platteland schetst de film ook de verdeeldheid die het verleden in het dorp heeft veroorzaakt. De verrader van Juans vader woont namelijk nog altijd om de hoek. Als publiek begrijp je Juans obsessie met deze man. Tegelijkertijd slaagt de regisseur er op knappe wijze in om de rollen aan het eind van de film om te draaien, waardoor je niet meer weet wie ‘goed’ of ‘slecht’ is. Juist het stellen van deze vragen over de hedendaagse invloed van de gewelddadige conflicten, zonder daarbij een moreel oordeel te vellen, is de kracht van deze film.
Polvo | Julio Hernández Cordón | Guatemala | 2012 | 80 minuten | Spaans gesproken | Engels ondertiteld
Polvo is van 7 tot en met 12 mei te zien op het Latin American Film Festival in Utrecht.
