Regelmatig bespreek ik voor La Chispa boeken over politieke, maatschappelijke en historische onderwerpen. Voor een deel zijn dat Nederlandstalige boeken, die in veel Nederlandse en Vlaamse boekwinkels te koop liggen, maar meestal gaat het om Engelstalige boeken die hier maar in een paar winkels verkrijgbaar zijn. Ik kies de te recenseren boeken bij voorkeur in een goede boekwinkel. Dan kan ik de inhoudsopgave bekijken, het boek doorbladeren, een stukje van de inleiding en de conclusies lezen, een blik werpen op de literatuurlijst en – als dat er is – het register. Zo kan ik bepalen of ik het zelf zou willen lezen en of het voor de lezers van La Chispa de moeite waard is om erop attent gemaakt te worden. Ik schrijf die recensies niet met de verwachting dat veel lezers die boeken zullen aanschaffen, maar wel met de hoop dat ze er wat nieuwe gegevens en perspectieven uit oppikken.
Tot voor kort liep dat allemaal prima. Ik vond nieuwe titels vooral bij De Rooie Rat aan de Oudegracht in Utrecht en Athenaeum op het Spui in Amsterdam. Meestal zag ik daar veel meer boeken die ik zou willen lezen en bespreken dan ik daarvoor tijd ter beschikking had. Sinds kort is het omgekeerde het geval. Na veertig jaar heeft de linkse politieke boekwinkel De Rooie Rat begin oktober 2015 na een lange doodstrijd helaas de deuren moeten sluiten. De Latijns Amerika-afdeling was daar de laatste jaren wel wat kleiner geworden. Maar je kon daar nog steeds – naast boeken van grote, bekende uitgevers – fascinerende, verder moeilijk verkrijgbare publicaties vinden van kleine, minder bekende en ‘alternatieve’ uitgevers en organisaties. En dan kreeg je er vaak nog gratis een gesprekje bij met een van de medewerkers over ontwikkelingen in Latijns Amerika en goede boeken daarover, bijvoorbeeld over de vraag hoe een voormalig stadsguerrillastrijder als José Mujica president van Uruguay kon worden.
Vrijwel gelijk met het einde van de Rooie Rat schrompelde de kast over Latijns Amerika bij Athenaeum in tot een paar plankjes, voor een groot deel gevuld met boeken over Suriname en de Nederlands Antillen. Dat heeft niet te maken met een malaise in het boekenvak. En ook niet met een tekort aan goede nieuwe publicaties over Latijns Amerika in verschillende talen. Die zijn er genoeg, maar ze komen zelfs bij een voortreffelijke boekwinkel als Atheneum nog maar mondjesmaat binnen. De winkel puilt wel uit van Engelstalige boeken over het Midden-Oosten en de Arabische Wereld en ook het aanbod over Azië – met China, India en Indonesië – en Afrika is vele malen groter dan dat over Latijns Amerika.
Dat heeft natuurlijk te maken met grote brandhaarden op het wereldtoneel, zeker als die een bedreiging voor Europa kunnen vormen: terrorisme, vluchtelingen, de wat langzamere groei van de Chinese economie. Latijns Amerika exporteert nog steeds vooral grondstoffen naar Europa, maar geen terroristen en evenmin vluchtelingenstromen. Op dit moment wordt wel het zika-virus als bedreiging ervaren. Dat wordt breed uitgemeten in de media, met reisadviezen erbij. Ook een Nederlandse als Tanja Nijmeijer, die nu namens de Colombiaanse guerrillabeweging FARC meedoet aan de vredesonderhandelingen, haalt uitgebreid de Nederlandse media. Dat is allemaal begrijpelijk, maar er zijn redenen genoeg om aan veel meer, vaak fascinerende en tegenstrijdige, ontwikkelingen in Latijns Amerika meer aandacht te geven. Niet alleen in de media, maar ook de boekwinkels.